Ο Αλεξάνταρ Ζόγκραφ, την περίοδο του εμφυλίου στη Γιουγκοσλαβία και του αποκλεισμού της Σερβίας από το ΝΑΤΟ αλλά και τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν, δημιούργησε μια σειρά από κόμικς για τη ζωή εν καιρώ πολέμου.Με σπάνια ευαισθησία και επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στα ανθρώπινα δράματα, στην απώλεια ταυτότητας και στη διέξοδο με όχημα το όνειρο, καυτηριάζει την πολιτική κατάσταση στη Σερβία, στην Ευρώπη, στον κόσμο με μια σπαρακτική αντιπολεμική κραυγή.
Η έκδοση συνοδεύεται από τα e-mails που έστελνε ο δημιουργός σε όλο τον κόσμο την περίοδο που οι βόμβες σφύριζαν πάνω από τον ουρανό της Σερβίας.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Νο2
Το εμπάργκο σε μια χώρα μπορεί να στερήσει τα υλικά αγαθά από τους κατοίκους της. Δεν μπορεί όμως να τους απαγορεύσει τη σκέψη. Και την καλλιτεχνική δημιουργία! Ο Αλεξάνταρ Ζόγκραφ, την περίοδο του εμφυλίου στη Γιουγκοσλαβία και του αποκλεισμού της Σερβίας από το ΝΑΤΟ αλλά και τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν, δημιούργησε μια σειρά από κόμικς για τη ζωή εν καιρώ πολέμου. Με σπάνια ευαισθησία και επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στα ανθρώπινα δράματα, στην απώλεια ταυτότητας και στη διέξοδο με όχημα το όνειρο, καυτηριάζει την πολιτική κατάσταση στη Σερβία, στην Ευρώπη, στον κόσμο με μια σπαρακτική αντιπολεμική κραυγή. Η έκδοση συνοδεύεται από τα e-mails που έστελνε ο δημιουργός σε όλο τον κόσμο την περίοδο που οι βόμβες σφύριζαν πάνω από τον ουρανό της Σερβίας.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Νο3
Ο Αλεξάνταρ Ζόγκραφ δεν είναι άγνωστος στο ελληνικό κοινό. Φίλος της Ελλάδας, καλεσμένος αρκετές φορές μέχρι σήμερα σε εκδηλώσεις, έχει πλέον και καλούς φίλους, στα πλαίσια και των φορέων που αγαπάνε και δραστηριοποιούνται στον χώρο της δημιουργίας, αλλά και έκδοσης, κόμικς στην Ελλάδα.
Ο ίδιος επίσης ψυχή ενός φεστιβάλ κόμικ που πραγματοποιείται στον τόπο διαμονής του, στην πόλη του Πάντσεβο. Φεστιβάλ που λόγω των συνθηκών στην γειτονική μας χώρα είναι προιόν πολύ κόπου, σε συνδυασμό με μπόλικο μεράκι. Κίνηρο ισχυρό η διάθεση για γνωριμία με άλλου; δημιουργούς και φορείς που το επίκεντρο της προσοχής τους είναι τα κόμικς.
Αναπόφευκτο λοιπόν αποτέλεσμα όλης αυτής της κινητικότητας του δημιουργού, σε συνδυασμό με την ιδιαιτερότητα του έργου του, ήταν κάποια στιγμή να βρεθεί και στον ελληνικό χώρο ένας εκδοτικός οίκος που να επιμεληθεί στην μητρική μας γλώσσα, κάποιο από τα έργα του.
Την ευκαιρία αυτή λοιπόν άδραξαν οι εκδόσεις ΚΨΜ υπό την επιμέλεια του Γιάννη Κουκουλά και την μετάφραση - απόδοση για τα ελληνικά από την Μπέλλα Σπυροπούλου.
Η σημαντικότητα στο όλο εγχείρημα έγκειται στο γεγονός ότι η συγκεκριμένη δημιουργία δεν είναι ακόμη μία αξιόλογη κόμικ δημιουργία από έναν αξιόλογο καλλιτέχνη. Είναι μία δημιουργία που περιγράφει γεγονότα που σηματοδότησαν μία ολόκληρη περιοχή για μία δεκαετία. Μάλιστα ακόμη και σήμερα η περιοχή της τέως Γιουγκοσλαβίας “βράζει” σαν ένα ενεργό ηφαίστειο.
Η αλήθεια είναι ότι σε αυτό το σημείο άνετα κάποιος θα μπορούσε σε αυτή την παρουσίαση να εντάξει ένα κείμενο καθαρά πολιτικού χαρακτήρα, αλλά δεν θα κάνουμε κάτι τέτοιο.
Θα προτιμήσουμε αντίθετα να επικεντρώσουμε την προσοχή μας σε ένα άλλο σημείο, εξίσου ενδιαφέρον, με την βαρύτητα που είχαν τα θλιβερά γεγονότα, σε διεθνές επίπεδο.
Μιλάμε για την γλαφυρότατη και εικονογραφημένη περιγραφή των βιωμάτων των πολιτών, αλλά και των συναισθημάτων που διακατείχαν αυτούς στην διάρκεια αυτού του πολέμου. Βιωμάτων που επηρέασαν τόσο την απλή καθημερινότητα, όσο και την βαθύτερη ψυχολογία, κατοίκων ολόκληρων πόλεων και περιοχών, κατά την διάρκεια αυτής της βίαιης και παράλογης πολεμικής σύρραξης.
Το κόμικ, ως σύνολο, αποτελεί εμμέσως πλην σαφώς, παράθεση διάφορων ιστοριών με έντονο το στοιχείο του πολιτικού κόμικ. Ο δρόμος όμως που επιλέγεται δεν είναι ο δρόμος της εικονογραφημένης παράθεσης ξύλινων βαρετών και κουτοπόνηρων κειμένων, στρατευμένων στην έκφραση μίας πολιτικής ιδεολογίας.
Το περιεχόμενο μέσα από έναν λιτό και απέριττο λόγο μετασχηματίζεται – υποβοηθείται από εικόνες.
Λόγος άμεσος και περιγραφικός, κάποιες φορές, συναισθηματικά φορτισμένος. Απλός χωρίς ιδιαίτερες φιλολογικές σημάνσεις και τερτίπια.
Λόγος που το βάρος του βρίσκεται στο περιεχόμενο και το νόημα που εμπεριέχει. Νόημα που εικονογραφείται και το αποτέλεσμα τείνει να εφάπτεται αυτό που στην Ελλάδα ονοματίζεται “ρεαλιστικό” κόμικ.
Το σύνολο των ιστοριών που απαρτίζουν το άλμπουμ προέρχονται, βασικά, από τρεις διαφορετικές πηγές. Σε πρώτο επίπεδο πρόκειται, απλά, για τα βιώματα και τις εικόνες που απεκόμιζε ο δημιουργός κατά την διάρκεια των ατελείωτων ημερών του πολέμου στην Γιουγκοσλαβία. Οι καθημερινές του βόλτες, οι κοινωνικές του συναναστροφές, τα συναισθήματα που του δημιουργούσε η όλη κατάσταση αλλά και η εικόνα των συνανθρώπων του, σε συνδυασμό, με τα συναισθήματα και την “ενέργεια” που απέπεμπαν για όλο αυτό το χρονικό διάστημα.
Από την άλλη πλευρά έχουμε μία περιγραφή των [όπως τις ονομάζει ο ίδιος ο δημιουργός], “υπναγωγικών” του εμπειριών. Στην ουσία μας περιγράφει όνειρα και “οράματα” που είχε κατά την διάρκεια του πολέμου.
Ονειρικές Ιστορίες που συγκεντρώνουν τόσο στοιχεία από πραγματικές καταστάσεις, αλλά και στοιχεία από επιθυμίες και ευσεβείς πόθους, ή και φόβους ακόμα, που ελλοχεύουν στο ασυνείδητο του δημιουργού.
Σε τρίτο επίπεδο έχουμε την παράθεση των mails που έστελνε ο δημιουργός στους φίλους του κατά την διάρκεια των βομβαρδισμών της Σερβίας, και την περιγραφή της όλης κατάστασης. Η εικονογράφηση σε αυτό το κομμάτι του άλμπουμ δεν υφίσταται, αλλά το όλο project σαν το documentation μίας ολόκληρης περιόδου και κατάστασης αποκτά άλλο νόημα και βαρύτητα.
Συνολικά οι ιστορίες δεν αναφέρονται αποκλειστικά και μόνο στην περίοδο που υπήρχαν εχθροπραξίες στην περιοχή. Ακολουθούν και τις μεθέπειτα εξελίξεις και συμβάντα από τις βίαιες συγκρούσεις, και μας περιγράφουν με την ίδια γλαφυρότητα και τις (μετέπειτα χρονικά) συνέπειες από αυτόν τον παράλογο πόλεμο.
Ο δημιουργός, στην ουσία χρησιμοποεί τα “μαγικά του καλλιτεχνικά φίλτρα”, για να μας μεταφέρει πληροφορία. Η ίδια η πληροφορία δε, συνίσταται από μικρότερα κομμάτια που τυγχάνουν ανθρώπινα και κοντινά σε εμάς. Είναι σκέψεις, απορίες, φόβοι και αμφιβολίες που θα μπορούσαν να ανήκουν στον καθένα από εμάς, τους καθημερινούς ανθρώπους. Με την διαφορά ότι οι αναγνώστες, δεν είμαστε καλλιτέχνες για να ασχοληθούμε με αυτές σε ένα άλλο επίπεδο, αυτό του στοχασμού πάνω στο πολιτικό γίγνεσθαι και τις επιπτώσεις του στην καθημερινότητα μας (με όχημα όμως μία καλλιτεχνική δημιουργία.
Σχεδιαστικά ο Ζόγκραφ κινείται σε πλαίσια λιτά. Στο επίκεντρο της εικονογράφησης βρίσκεται ο χαρακτήρας – ήρωας και όχι το περιβάλλον που κινείται και αναπνέει. Η καθημερινή ζωή και τα συναισθήματα του αποτελούν το εστιακό κέντρο της προσοχής του δημιουργού. Η αποτύπωση αυτών των επιμέρους στοιχείων είναι που τον ενδιαφέρει τελικά και εκεί ρίχνει το βάρος του.
Και φυσικό είναι να τον ενδιαφέρει κάτι τέτοιο.
Γιατί άλλωστε να σερβίρει στον αναγνώστη ακόμη περισσότερες σκηνές πολεμικής βίας και φρίκης στο κόμικ του, αφού άνετα ο οιοσδήποτε, εάν θελήσει να βρει κάποιες, μπορεί ανοίγοντας την T.V ή σερφάροντας μία “γρήγορη” στο δίκτυο να ικανοποιήσει την όρεξή του;
Η αξία του έργου έγκειται σε δύο παράγοντες – σκέλη.
Από την μία έχουμε ένα έργο μεγάλης αισθητικής αξίας συγκεντρωμένο σε ένα όμορφο άλμπουμ. Η δουλειά του Αλεξάνταρ Ζόγκραφ άνετα χαρακτηρίζεται σαν ιδιαίτερη και ξεχωριστή.
Από την άλλη έχουμε ένα έργο πολιτικό όχι με την στενή έννοια, αφού δεν πρεσβεύει συγκεκριμένες πολιτικές απόψεις. Παραθέτει όμως εύστοχες πολιτικές απορίες και προβληματισμούς που διαπνέονται από μία καυστική σάτιρα και (πάνω απ'όλα) αφορούν κάθε ανθρώπινο ον, που (θέλει να) χαρακτηρίζεται“πολιτικό ον”.
Άρα...
Να το πάρετε, να το πάρετε...
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Νο3
Ο Αλεξάνταρ Ζόγκραφ δεν είναι άγνωστος στο ελληνικό κοινό. Φίλος της Ελλάδας, καλεσμένος αρκετές φορές μέχρι σήμερα σε εκδηλώσεις, έχει πλέον και καλούς φίλους, στα πλαίσια και των φορέων που αγαπάνε και δραστηριοποιούνται στον χώρο της δημιουργίας, αλλά και έκδοσης, κόμικς στην Ελλάδα.
Ο ίδιος επίσης ψυχή ενός φεστιβάλ κόμικ που πραγματοποιείται στον τόπο διαμονής του, στην πόλη του Πάντσεβο. Φεστιβάλ που λόγω των συνθηκών στην γειτονική μας χώρα είναι προιόν πολύ κόπου, σε συνδυασμό με μπόλικο μεράκι. Κίνηρο ισχυρό η διάθεση για γνωριμία με άλλου; δημιουργούς και φορείς που το επίκεντρο της προσοχής τους είναι τα κόμικς.
Αναπόφευκτο λοιπόν αποτέλεσμα όλης αυτής της κινητικότητας του δημιουργού, σε συνδυασμό με την ιδιαιτερότητα του έργου του, ήταν κάποια στιγμή να βρεθεί και στον ελληνικό χώρο ένας εκδοτικός οίκος που να επιμεληθεί στην μητρική μας γλώσσα, κάποιο από τα έργα του.
Την ευκαιρία αυτή λοιπόν άδραξαν οι εκδόσεις ΚΨΜ υπό την επιμέλεια του Γιάννη Κουκουλά και την μετάφραση - απόδοση για τα ελληνικά από την Μπέλλα Σπυροπούλου.
Η σημαντικότητα στο όλο εγχείρημα έγκειται στο γεγονός ότι η συγκεκριμένη δημιουργία δεν είναι ακόμη μία αξιόλογη κόμικ δημιουργία από έναν αξιόλογο καλλιτέχνη. Είναι μία δημιουργία που περιγράφει γεγονότα που σηματοδότησαν μία ολόκληρη περιοχή για μία δεκαετία. Μάλιστα ακόμη και σήμερα η περιοχή της τέως Γιουγκοσλαβίας “βράζει” σαν ένα ενεργό ηφαίστειο.
Η αλήθεια είναι ότι σε αυτό το σημείο άνετα κάποιος θα μπορούσε σε αυτή την παρουσίαση να εντάξει ένα κείμενο καθαρά πολιτικού χαρακτήρα, αλλά δεν θα κάνουμε κάτι τέτοιο.
Θα προτιμήσουμε αντίθετα να επικεντρώσουμε την προσοχή μας σε ένα άλλο σημείο, εξίσου ενδιαφέρον, με την βαρύτητα που είχαν τα θλιβερά γεγονότα, σε διεθνές επίπεδο.
Μιλάμε για την γλαφυρότατη και εικονογραφημένη περιγραφή των βιωμάτων των πολιτών, αλλά και των συναισθημάτων που διακατείχαν αυτούς στην διάρκεια αυτού του πολέμου. Βιωμάτων που επηρέασαν τόσο την απλή καθημερινότητα, όσο και την βαθύτερη ψυχολογία, κατοίκων ολόκληρων πόλεων και περιοχών, κατά την διάρκεια αυτής της βίαιης και παράλογης πολεμικής σύρραξης.
Το κόμικ, ως σύνολο, αποτελεί εμμέσως πλην σαφώς, παράθεση διάφορων ιστοριών με έντονο το στοιχείο του πολιτικού κόμικ. Ο δρόμος όμως που επιλέγεται δεν είναι ο δρόμος της εικονογραφημένης παράθεσης ξύλινων βαρετών και κουτοπόνηρων κειμένων, στρατευμένων στην έκφραση μίας πολιτικής ιδεολογίας.
Το περιεχόμενο μέσα από έναν λιτό και απέριττο λόγο μετασχηματίζεται – υποβοηθείται από εικόνες.
Λόγος άμεσος και περιγραφικός, κάποιες φορές, συναισθηματικά φορτισμένος. Απλός χωρίς ιδιαίτερες φιλολογικές σημάνσεις και τερτίπια.
Λόγος που το βάρος του βρίσκεται στο περιεχόμενο και το νόημα που εμπεριέχει. Νόημα που εικονογραφείται και το αποτέλεσμα τείνει να εφάπτεται αυτό που στην Ελλάδα ονοματίζεται “ρεαλιστικό” κόμικ.
Το σύνολο των ιστοριών που απαρτίζουν το άλμπουμ προέρχονται, βασικά, από τρεις διαφορετικές πηγές. Σε πρώτο επίπεδο πρόκειται, απλά, για τα βιώματα και τις εικόνες που απεκόμιζε ο δημιουργός κατά την διάρκεια των ατελείωτων ημερών του πολέμου στην Γιουγκοσλαβία. Οι καθημερινές του βόλτες, οι κοινωνικές του συναναστροφές, τα συναισθήματα που του δημιουργούσε η όλη κατάσταση αλλά και η εικόνα των συνανθρώπων του, σε συνδυασμό, με τα συναισθήματα και την “ενέργεια” που απέπεμπαν για όλο αυτό το χρονικό διάστημα.
Από την άλλη πλευρά έχουμε μία περιγραφή των [όπως τις ονομάζει ο ίδιος ο δημιουργός], “υπναγωγικών” του εμπειριών. Στην ουσία μας περιγράφει όνειρα και “οράματα” που είχε κατά την διάρκεια του πολέμου.
Ονειρικές Ιστορίες που συγκεντρώνουν τόσο στοιχεία από πραγματικές καταστάσεις, αλλά και στοιχεία από επιθυμίες και ευσεβείς πόθους, ή και φόβους ακόμα, που ελλοχεύουν στο ασυνείδητο του δημιουργού.
Σε τρίτο επίπεδο έχουμε την παράθεση των mails που έστελνε ο δημιουργός στους φίλους του κατά την διάρκεια των βομβαρδισμών της Σερβίας, και την περιγραφή της όλης κατάστασης. Η εικονογράφηση σε αυτό το κομμάτι του άλμπουμ δεν υφίσταται, αλλά το όλο project σαν το documentation μίας ολόκληρης περιόδου και κατάστασης αποκτά άλλο νόημα και βαρύτητα.
Συνολικά οι ιστορίες δεν αναφέρονται αποκλειστικά και μόνο στην περίοδο που υπήρχαν εχθροπραξίες στην περιοχή. Ακολουθούν και τις μεθέπειτα εξελίξεις και συμβάντα από τις βίαιες συγκρούσεις, και μας περιγράφουν με την ίδια γλαφυρότητα και τις (μετέπειτα χρονικά) συνέπειες από αυτόν τον παράλογο πόλεμο.
Ο δημιουργός, στην ουσία χρησιμοποεί τα “μαγικά του καλλιτεχνικά φίλτρα”, για να μας μεταφέρει πληροφορία. Η ίδια η πληροφορία δε, συνίσταται από μικρότερα κομμάτια που τυγχάνουν ανθρώπινα και κοντινά σε εμάς. Είναι σκέψεις, απορίες, φόβοι και αμφιβολίες που θα μπορούσαν να ανήκουν στον καθένα από εμάς, τους καθημερινούς ανθρώπους. Με την διαφορά ότι οι αναγνώστες, δεν είμαστε καλλιτέχνες για να ασχοληθούμε με αυτές σε ένα άλλο επίπεδο, αυτό του στοχασμού πάνω στο πολιτικό γίγνεσθαι και τις επιπτώσεις του στην καθημερινότητα μας (με όχημα όμως μία καλλιτεχνική δημιουργία.
Σχεδιαστικά ο Ζόγκραφ κινείται σε πλαίσια λιτά. Στο επίκεντρο της εικονογράφησης βρίσκεται ο χαρακτήρας – ήρωας και όχι το περιβάλλον που κινείται και αναπνέει. Η καθημερινή ζωή και τα συναισθήματα του αποτελούν το εστιακό κέντρο της προσοχής του δημιουργού. Η αποτύπωση αυτών των επιμέρους στοιχείων είναι που τον ενδιαφέρει τελικά και εκεί ρίχνει το βάρος του.
Και φυσικό είναι να τον ενδιαφέρει κάτι τέτοιο.
Γιατί άλλωστε να σερβίρει στον αναγνώστη ακόμη περισσότερες σκηνές πολεμικής βίας και φρίκης στο κόμικ του, αφού άνετα ο οιοσδήποτε, εάν θελήσει να βρει κάποιες, μπορεί ανοίγοντας την T.V ή σερφάροντας μία “γρήγορη” στο δίκτυο να ικανοποιήσει την όρεξή του;
Η αξία του έργου έγκειται σε δύο παράγοντες – σκέλη.
Από την μία έχουμε ένα έργο μεγάλης αισθητικής αξίας συγκεντρωμένο σε ένα όμορφο άλμπουμ. Η δουλειά του Αλεξάνταρ Ζόγκραφ άνετα χαρακτηρίζεται σαν ιδιαίτερη και ξεχωριστή.
Από την άλλη έχουμε ένα έργο πολιτικό όχι με την στενή έννοια, αφού δεν πρεσβεύει συγκεκριμένες πολιτικές απόψεις. Παραθέτει όμως εύστοχες πολιτικές απορίες και προβληματισμούς που διαπνέονται από μία καυστική σάτιρα και (πάνω απ'όλα) αφορούν κάθε ανθρώπινο ον, που (θέλει να) χαρακτηρίζεται“πολιτικό ον”.
Άρα...
Να το πάρετε, να το πάρετε...
| Συγγραφέας: | ΖΟΓΚΡΑΦ ΑΛΕΞΑΝΤΑΡ |
| Εκδοτικός Οίκος: | ΚΨΜ |
| Σελίδες: | 285 |
| Ημερομηνία Έκδοσης: | Ιούνιος 2007 |
| Διαστάσεις: | 17Χ24 |
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου