Οι φίλοι της λογοτεχνίας σίγουρα θα έχουν “πέσει πάνω” σε κάποιο από τα βιβλία του Κάφκα. Το ομώνυμο μάλιστα βιβλίο το οποίο γράφηκε από τον συγγραφέα εν έτει 1915, τυχαίνει πλέον να θεωρείται μία κλασσική αξία και σημείο αναφοράς για την λογοτεχνία.Σε αυτή την έκδοση λοιπόν συναντάμε μία απόπειρα μεταφοράς σε κόμικ άλμπουμ, αυτού του “κλασσικού” μυθιστορήματος του 20ου αιώνα, από έναν μαιτρ του είδους, που κατοικοεδρεύει στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού. Τον Peter Kuper.
Το εγχείρημα μίας μεταφοράς βιβλίου σε κόμικ, όπως και η περίπτωση της μεταφοράς π.χ ενός βιβλίου στον κινηματογράφο ή ακόμη και ενός κόμικ στον κινηματογράφο έχει τα ρίσκα του.
Ο λόγος απλός.
Από την στιγμή που αλλάζει το μέσο (εκφραστικό μέσο), υπάρχει η πιθανότητα σε μεγάλο βαθμό η δημιουργία, όσο και τα επιμέρους στοιχεία συστατικά που την συνθέτουν, να μεταβληθούν, να χαθούν ή να “μεταλλαχτούν” σε σύγκριση με την πρωτότυπη - αρχική. Αυτό συμβαίνει βασικά λόγω της αλλαγής της “κωδικοποίησης” που χρησιμοποεί το κάθε εκφραστικό μέσο, αλλά και της ίδιας φύσης του κάθε μέσου ξεχωριστά.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα “κακοποίησης” (τελικά...) έργων, κατά την διάρκεια της μεταφοράς από το ένα μέσο στο άλλο, αποτελούν πολλές προσπάθειες μεταφοράς έργων κόμικ στον κινηματογράφο. Δυστυχώς τόσο για τις κόμικ δημιουργίες, όσο και για τους θεατές, συναντάμε πολλές “προβληματικές περιπτώσεις”.
Στον κόσμο της μεταφοράς βιβλίων σε κόμικ υπάρχουν πολλά παραδείγματα, ενώ για την ελληνική επικράτεια χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί αυτή της σειράς των Κλασσικών Εικονογραφημένων.
Όσοι μάλιστα ανήκουν στην κλίμακα του αναγνωστικού κοινού που σήμερα διανύουν την τέταρτη δεκαετία της ζωής τους, θα θυμούνται ότι αυτές οι μεταφορές γινόντουσαν σχεδόν ανάρπαστες.
Όμως ας αφήσουμε το παρελθόν και ας ασχοληθούμε την σχετικά φρέσκια αυτή απόπειρα...
Λαμβάνοντας υπ' όψιν την ιδιατερότητα του βιβλίου, σίγουρα αναμένουμε και μία σχετική αναλογία όσον αφορά σχέδιο και ατμόσφαιρα στην κόμικ μεταφορά.
Φυσικά ο Peter Kuper δεν είναι κάποιος τυχαίος. Έχει προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό αριστουργήματα που όλα διακρίνονται για το θέμα τους, την αισθητική αρτιότητα αλλά και ιδιαιτερότητα τους.
Έτσι (Κάφκα είναι αυτός), τα “χρώματα” που διάλεγει ο Kuper είναι η εναλλαγή του “άσπρου πάνω στο μαύρο”, και του “μαύρου πάνω στο άσπρο” ...
Εδώ που τα λέμε με ποιες άλλες χρωματικές παλέτες θα περίμενε κάποιος να αποτυπωθεί η τραγική και σουρρεαλιστική ιστορία του ήρωα, ο οποίος τυχαίνει να ξυπνήσει ένα πρωινό με την μορφή ενός από τους αντιπαθητικούς συγκατοίκους μας πάνω στον πλανήτη μας, και πιο συγκεκριμένα μιας κατσαρίδας (;)....
Η σχεδιαστική νοοτροπία – ύφος του Kuper έρχεται τελικά να ανταποκριθεί πλήρως στις απαιτήσεις του εγχειρήματος. Οι εκφράσεις στα πρόσωπα αποτυπώνουν τα συναισθήματα των ηρώων με τον καλύτερο τρόπο. Θυμός, λύπη, απέχθεια, ανακούφιση, φρίκη, κακία και απελευθέρωση "ξεφυλίζονται" μπροστά στα μάτια μας. Η ιδιαίτερη τεχνοτροπία και ύφος του σχεδίου επιτρέπουν παράλληλα στον αναγνώστη να βιώνει από την μία τα συναισθήματα του κεντρικού εντομόμρφου ήρωα και των συμπρωταγωνιστών του, αλλά και να κάνει φανερή την σουρεαλιστική φύση της ίδιας της ιστορίας.
Μεγάλο ενδιαφέρον σε ένα σημείο (σελ. 42) παρουσιάζει και το lettering. Ο αναγνώστης στην ουσία πρέπει να στρίψει το άλμπουμ (ή το κεφάλι του...) σε όλες τις κατευθύνσεις για να διαβάσει το κείμενο. Με αυτό τον τρόπο ακολουθεί, στην ουσία, την πορεία του Γκρεγκ , που πλέον κινείται σε όλες τις διαστάσεις και επίπεδα, με τις ικανότητες που έχει αποκτήσει από την μεταμόρφωση του κι έπειτα. Ο αναγνώστης “μπαίνει στο τριπ” της κατσαρίδας, ανεβοκατεβαίνει στους τοίχους, περιπλανιέται στο ταβάνι και τελικά σωριάζεται παταγωδώς στο πάτωμα ενώ τρέχει να καλυφθεί κάτω και πίσω από ένα έπιπλο.
Κλείνοντας αυτή την μικρή ομολογουμένως παρουσίαση, θεωρώντας ότι για κάτι μεγάλο δεν χρειάζεται μερικές φορές να πεις πολλά μπορούμε να πούμε το εξής.
Τελικά ο Peter Kuper ανταποκρίνεται πλήρως στην πρόκληση της μεταφοράς σε κόμικ αυτού του τόσο ιδιαίτερου βιβλίου. Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι πολύ ενδιαφέρον, ενώ το “υποχθόνιο” κατάμαυρο χιούμορ του έργου φωλιάζει σε αρκετά καρέ.
Όλα καλά λοιπόν...
Αν είστε φίλος του Κάφκα η προσαρμογή – μεταφορά του έργου του θα σας ευχαριστήσει. Αν δεν είστε και τόσο φίλος, θεωρώντας ότι το έργο του σας πέφτει ίσως λίγο βαρύ, ξεκινήστε από την κόμικ απόδοση του. Δεν είναι σαν γιαουρτάκι φυσικά light 2% αλλά σίγουρα θα σας μπάσει στο πνεύμα του συγγραφικού έργου από μία άλλη πόρτα. Αυτή της εξαίρετης εικονογράφησης....!
Εκδόσεις: Zoobus
Μετάφραση: Νατάσσα Χασιώτη.
Επιμέλεια Κειμένου: Παντελής Μπουκάλας
Lettering: Γιάννης Ζούμπας.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου